Naderwanie mięśnia

Na czym polega naderwanie mięśnia?

Naderwanie mięśnia to częściowe przerwanie ciągłości włókien mięśniowych, do którego najczęściej dochodzi w trakcie uprawiania sportu. Uraz ten może obejmować uszkodzenie jednego lub więcej mięśni, a także ścięgien, które są pasmem tkanki łączącej mięsień z kością. Naderwanie mięśnia zazwyczaj wynika z nadmiernego napięcia lub obciążenia mięśnia. Może do tego dojść zarówno gdy mięsień jest nadmiernie rozciągnięty lub gwałtownie skurczony, na przykład podczas intensywnego wysiłku fizycznego. Leczenie naderwania mięśnia zależy od stopnia uszkodzenia, w lekkich przypadkach może obejmować odpoczynek i rehabilitację, a w cięższych przypadkach, może wiązać się z interwencją chirurgiczną.

Trzystopniowa klasyfikacja urazu mięśnia

Naderwanie mięśni często jest klasyfikowane według trzystopniowej skali, która ocenia nasilenie urazu.

• Uszkodzenie I stopnia (naciągnięcie) - w tym przypadku mięsień jest jedynie naciągnięty, a tylko niewielka liczba włókien mięśniowych jest uszkodzona. Osoba z naderwaniem I stopnia zazwyczaj odczuwa ból, ale mięsień zachowuje pełną swoją funkcję. Obrzęk i krwiak jest minimalny lub ich wcale nie ma. Czas regeneracji zazwyczaj wynosi od kilku dni do tygodnia.
• Uszkodzenie II stopnia (naderwanie) - w tym przypadku większa liczba włókien mięśniowych jest uszkodzona, ale mięsień nie jest całkowicie rozerwany. Jednocześnie może dojść do wyraźnego obrzęku i powstawania krwiaków. Osoba z naderwaniem II stopnia zazwyczaj odczuwa ból podczas poruszania się i ma ograniczoną zdolność do korzystania z uszkodzonego mięśnia. Czas regeneracji może wynosić od kilkunastu tygodni do kilku miesięcy, w zależności od nasilenia urazu.
• Uszkodzenie III stopnia (zerwanie) - jest to najpoważniejszy rodzaj naderwania mięśnia, w którym mięsień jest całkowicie rozerwany lub odłączony od ścięgna. Ból jest intensywny i poruszanie uszkodzonym mięśniem jest niemożliwe. Osoba z naderwaniem III stopnia zazwyczaj odczuwa intensywny ból, a obrzęk i krwiak są bardzo duże. Leczenie może wymagać interwencji chirurgicznej, a czas regeneracji wynosi zazwyczaj kilka miesięcy.

Jakie są objawy naderwania mięśnia?

• Naderwanie mięśnia może dawać różne objawy, które uzależnione sią od stopnia i lokalizacji kontuzji.
• Najbardziej oczywistym i natychmiastowym objawem naderwania mięśnia jest ból, który może być ostry i intensywny lub stopniowo nasilać się z czasem.
• Uszkodzenie mięśnia może powodować nagromadzenie się płynu w obszarze kontuzji, co prowadzi do obrzęku.
• Jeśli małe naczynia krwionośne zostaną uszkodzone w wyniku naderwania mięśnia, wówczas mogą pojawić się krwiaki.
• Osoba z naderwanym mięśniem może odczuwać słabość mięśnia i mieć trudności z poruszaniem danym obszarem ciała.
• W niektórych przypadkach, w momencie naderwania mięśnia, osoba odczuwać uczucie trzasku lub pęknięcia, które może być wyraźnie słyszalne.

Jakie są przyczyny naderwania mięśnia?

Naderwanie mięśnia najczęściej jest wynikiem nagłego, silnego obciążenia mięśnia, które przekracza jego możliwości. Istnieje wiele sytuacji, które mogą prowadzić do naderwania mięśnia. Jedną z najczęstszych może być zbyt intensywny wysiłek, szczególnie gdy mięsień nie jest odpowiednio rozgrzany lub przygotowany na duże obciążenie: podnoszenie dużego ciężaru czy dynamiczne sprinty. Podobne zagrożenie niosą za sobą nagłe, niekontrolowane ruchy, takie jak: skręcenie, skakanie, bieganie ze zmianą kierunku, czy gwałtowne zatrzymania. Naderwanie lub nawet zerwanie mięśnia może być wynikiem silnego uderzenia spowodowanego na przykład upadkiem, wypadkiem samochodowym lub kontaktem w sporcie.

Do urazu mięśnia może prowadzić również przepracowanie - na przykład przeciążenia w trakcie wykonywania pracy fizycznej lub przetrenowanie - monotonne ruchy wykonywane przez długie okresy czasu. Ryzyko wystąpienia naderwania mięśnia może być zwiększone w wyniku występowania niektórych chorób jak cukrzyca lub choroby neurologiczne oraz starzenia się organizmu, ponieważ mięśnie stają się mniej elastyczne i bardziej podatne na urazy.

Na czym polega całkowite zerwanie mięśnia?

Całkowite zerwanie mięśnia (uszkodzenie III stopnia) to najpoważniejszy rodzaj urazu mięśniowego, w którym wszystkie włókna mięśniowe, a czasami i ścięgna są rozerwane lub przyczep mięśnia do kości. W takim przypadku, mięsień jest niezdolny do wykonywania swojej normalnej funkcji, a osoba odczuwa intensywny ból i ma znaczne trudności z ruchem. W niektórych przypadkach może być widoczne zniekształcenie miejsca, w którym doszło do zerwania, na przykład mięsień może wyglądać jakby był "zwinięty" w jednym miejscu. Leczenie zerwania mięśnia zależy od nasilenia urazu, jednak często wymaga interwencji chirurgicznej, aby naprawić rozerwane włókna mięśniowe i ścięgna. Po operacji, potrzebna jest rehabilitacja, aby stopniowo przywrócić siłę i zakres ruchu w uszkodzonym mięśniu.

Czy zerwany mięsień zawsze wymaga operacji?

Leczenie zerwanego mięśnia zależy od wielu czynników, w tym od nasilenia urazu, lokalizacji, ogólnego stanu zdrowia pacjenta i wymagań dotyczących przyszłego używania mięśnia. W niektórych przypadkach, szczególnie gdy uraz jest mniej poważny lub dotyczy mięśni, które nie są kluczowe dla codziennych czynności, zerwanie mięśnia może być leczone zachowawczo. Oznacza to, że Pacjent może potrzebować jedynie wprowadzenia procedury PRICE, odpoczynku, zastosowania leków przeciwbólowych i fizjoterapii.

Jednak w przypadku znacznej dysfunkcji spowodowanej uszkodzeniem mięśnia, jak całkowite zerwanie mięśnia lub zerwanie kluczowych mięśni, takich jak mięsień dwugłowy uda lub ścięgno Achillesa, może być konieczna interwencja chirurgiczna. Operacja jest często niezbędna, aby zapewnić prawidłowe zrastanie się mięśnia i pełne przywrócenie jego funkcji. Decyzja o leczeniu powinna być zawsze podejmowana po konsultacji z ortopedą, który oceni uraz i pomoże w wyborze odpowiedniego planu leczenia.

Czy sportowcy często doznają zerwań mięśni?

Sportowcy są grupą najbardziej narażoną na naderwania i zerwania mięśni. Jest to związane z intensywnością i obciążeniami, jakim są oni poddawani. Niektóre sporty są szczególnie narażone na urazy mięśni, takie jak: rugby, koszykówka, lekkoatletyka (zwłaszcza sprinty), tenis, piłka nożna czy gimnastyka. Te sporty często wymagają gwałtownych ruchów, skrętów, skoków lub intensywnych skurczów mięśni, które mogą prowadzić do urazów mięśniowych.

Czy zerwania mięśni są częstsze u mężczyzn?

Statystycznie mężczyźni są nieco bardziej narażeni na naderwania i zerwania mięśni, ale zależy to też od wielu czynników, takich jak: wiek, styl życia, aktywność fizyczna i ogólny stan zdrowia. Jednym z powodów, dla których mężczyźni są częściej narażeni na tego typu urazy, jest fakt, że częściej uczestniczą w intensywnych, kontaktowych sportach i ciężkich treningach siłowych, które mogą zwiększać ryzyko urazu mięśniowego. Mężczyźni często mają też większą masę mięśniową, co może zwiększać obciążenie na mięśnie i ścięgna.

Jak przebiega diagnostyka w przypadku naderwania mięśnia?

Diagnostyka naderwania mięśnia zwykle rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu medycznego i fizykalnego badania klinicznego przeprowadzanego przez lekarza. Podczas wywiadu lekarz może zapytać o okoliczności urazu, objawy oraz historię wcześniejszych urazów czy chorób. Podczas badania fizykalnego ortopeda ocenia: zakres ruchu w uszkodzonym obszarze, siłę mięśniową, wrażliwość na dotyk, obecność obrzęków, siniaków, deformacji czy innych widocznych anomalii. W zależności od wyników badania fizykalnego, lekarz może zdecydować o konieczności przeprowadzenia dodatkowych badań obrazowych, takich jak: USG i rezonans magnetyczny - badania szczególnie przydatne w ocenie urazów mięśni i ścięgien. W przypadku przyczepów mięśniowych, zwłaszcza u młodszych Pacjentów pomocne bywa zdjęcie RTG. Opierając się na wynikach tych badań obrazowych, lekarz może postawić diagnozę i zasugerować odpowiedni plan leczenia.

Jak przebiega leczenie naderwania mięśnia?

Leczenie naderwania mięśnia zależy od wielu czynników, w tym od stopnia naderwania, lokalizacji i ogólnego stanu zdrowia Pacjenta. Kluczowy jest odpoczynek oraz unikanie aktywności, które wywołały uraz. W pierwszej reakcji na naderwany mięsień można zastosować okłady z lodu w celu zmniejszenia obrzęku i bólu. Lód powinien być stosowany przez 15-20 minut co kilka godzin przez pierwsze 1-2 dni po urazie. Pomocna w zmniejszeniu obrzęku może być również kompresja za pomocą bandaża elastycznego oraz, w zależności od lokalizacji urazu, podniesienie uszkodzonego mięśnia powyżej poziomu serca. Zastosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych może pomóc w kontrolowaniu bólu i zmniejszaniu stanu zapalnego.

Gdy stan Pacjenta się poprawi, kluczowym elementem leczenia staje się rehabilitacja. Doświadczony fizjoterapeuta może opracować program ćwiczeń, który pomoże wzmocnić mięsień i przywrócić pełen zakres ruchów. W przypadku poważnych naderwań mięśni, które nie mogą samodzielnie się zagoić, może być wymagana interwencja chirurgiczna.

Jak przebiega zabieg operacyjny w leczeniu zerwanego mięśnia?

W przypadku zerwania mięśnia, gdy uszkodzeniu ulega jego brzusiec np. zerwanie mięśnia dwugłowego, nie wykonuje się zabiegu, lekarz podejmuje leczenie zachowawcze - rehabilitację, podaje osocze bogatopłytkowe (PRP) pod kontrolą USG. Mięsień zazwyczaj zrywa się przy którymś ze swoich przyczepów, co wymaga interwencji chirurgicznej. W większości przypadków taki zabieg polega na doszyciu mięśnia do miejsca przyczepu. Czasami również konieczne jest zeszycie ze sobą ścięgna. Zabieg wykonywany jest na otwarto, w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym, w zależności od lokalizacji urazu. Na ogół takie operacje nie są skomplikowane. W zależności od tego, jaka grupa mięśniowa jest uszkodzona, zabieg może trwać od pół godziny do ponad godziny.
Rehabilitację rozpoczyna się od razu po zabiegu, ale początek musi być bardzo ostrożny. Należy uważać, aby to co zostało naprawione, ponownie się nie zerwało. Na przestrzeni kilku tygodni fizjoterapeuta zwiększa stopniowo zakres działań rehabilitacyjnych. Powrót do sportu po takim zabiegu jest w 100% możliwy.

W urazach sportowych poważnym urazom, wymagających interwencji chirurgicznej, najczęściej ulegają: mięsień brzuchaty łydki ze ścięgnem Achillesa, dalszy lub bliższy przyczep mięśnia bicepsa ramienia, mięśnie grupy kuszowo-goleniowej, mięsień czworogłowy uda, a także przyczep mięśnia piersiowego - szczególnie częsty przypadek u osób uprawiających sporty siłowe.

Jak długo trwa rekonwalescencja po operacji?

Czas rekonwalescencji po operacji naderwania mięśnia może się znacznie różnić w zależności od wielu czynników, takich jak: stopień i lokalizacja naderwania mięśnia, wiek i ogólny stan zdrowia Pacjenta, rodzaj operacji, poziom aktywności fizycznej przed urazem. W przypadku małych naderwań, regeneracja może trwać kilka tygodni, natomiast poważniejsze urazy mogą wymagać kilku miesięcy rekonwalescencji. W niektórych przypadkach, pełny powrót do aktywności sportowej lub ciężkiej pracy fizycznej, może zająć nawet 6-12 miesięcy.

Kluczowym elementem w procesie powrotu do pełnej sprawności fizycznej jest fizjoterapia, pomagając wzmocnić mięsień i przywrócić zakres ruchów. Należy pamiętać, że bardzo ważne jest przestrzeganie zaleceń lekarskich w zakresie opieki pooperacyjnej i unikanie nadmiernego obciążenia mięśnia, co może przyczynić się do skrócenia czasu rekonwalescencji i zmniejszenia ryzyka powikłań.

Czy po zerwaniu mięśnia jest możliwy pełny powrót do sportu?

Wielu sportowców jest w stanie wrócić do pełnej aktywności fizycznej po naderwaniu mięśnia, chociaż w dużej mierze zależy to od stopnia i lokalizacji naderwania mięśnia. Urazy II i III stopnia mogą wymagać dłuższego czasu na rehabilitację. Wpływ ma również wiek i stan zdrowia - młodsi sportowcy i ci, którzy są ogólnie zdrowi, mogą szybciej wrócić do pełnych treningów. Chociaż wielu sportowców jest w stanie wrócić do sportu, należy pamiętać, aby to zrobić stopniowo i pod nadzorem specjalisty. Zbyt wczesny powrót do intensywnych treningów może zwiększyć ryzyko ponownego urazu. W niektórych przypadkach, nawet po pełnej rehabilitacji, naderwany mięsień może nadal być nieco słabszy lub mniej elastyczny niż przed urazem. Dlatego też długotrwała fizjoterapia może być niezbędna, aby pomóc w pełnym powrocie do sportu.

Jakie są najlepsze metody prewencji urazów mięśniowych?

Prewencja urazów mięśniowych jest kluczowa dla utrzymania zdrowia i optymalnej wydajności fizycznej, zwłaszcza dla osób aktywnych fizycznie lub uprawiających sport.

• Rozgrzewka - przed każdym treningiem lub intensywnym wysiłkiem fizycznym warto wykonać kilkanaście minut rozgrzewki. Dzięki temu mięśnie zostaną odpowiednio rozgrzane, co zmniejszy ryzyko kontuzji.
• Stopniowe zwiększanie intensywności - nie należy zbyt szybko zwiększać intensywności treningów, gdyż organizm potrzebuje czasu na adaptację. Stopniowo zwiększaj intensywność treningów, aż osiągniesz swoje cele.
• Odpowiednie odżywianie i nawodnienie - mięśnie potrzebują odpowiedniej ilości składników odżywczych i płynów, aby działać prawidłowo. Stosuj zbilansowaną dietę i pij dużo wody, aby zachować dobrą kondycję mięśni.
• Właściwa technika ćwiczeń - upewnij się, że wykonujesz ćwiczenia prawidłowo i w odpowiedniej pozycji. Unikaj wykonywania ćwiczeń zbyt szybko lub ze zbyt dużym obciążeniem, gdyż może to prowadzić do kontuzji.
• Regeneracja - mięśnie potrzebują czasu na regenerację po treningu. Odpocznij po treningu, unikaj przetrenowania i dbaj o jakość snu, aby mięśnie miały czas na regenerację.
• Sprzęt sportowy - używanie odpowiedniego sprzętu sportowego i obuwia może pomóc zapobiegać urazom, poprzez zapewnienie odpowiedniego wsparcia i ochrony.

Pamiętaj, że najlepszy plan prewencji urazów mięśniowych zależy od wielu czynników, takich jak: rodzaj i intensywność ćwiczeń, ogólny stan zdrowia, wiek i wcześniejsza historia urazów. Skonsultuj się z trenerem przygotowania motorycznego, aby opracować indywidualny plan prewencji.

Bibliografia:

• Muscle strain injuries - WE Garrett Jr - The American journal of sports medicine, 1996
• Mueller-Wohlfahrt HW, Haensel L, Mithoefer K, Ekstrand J, English B, McNally S, Orchard J, van Dijk CN, Kerkhoffs GM, Schamasch P, Blottner D. Terminology and classification of muscle injuries in sport: the Munich consensus statement. British journal of sports medicine. 2013 Apr 1;47(6):342-50.
• Kneeland JP. MR imaging of muscle and tendon injury. Eur J Radiol. Nov 1997; 25(3):198-208