Zerwanie ścięgna Achillesa

Zerwanie ścięgna Achillesa może być całkowite lub częściowe. Najczęściej dochodzi do niego w wyniku nadmiernego rozciągnięcia ścięgna z jednoczesnym napięciem mięśnia brzuchatego łydki. Charakterystyczne jest uczucie trzasku opisywane przez pacjentów jako uderzenie w łydkę lub smagnięcie biczem. Na zerwanie narażony jest najczęściej środkowy odcinek ścięgna Achillesa.

Przewlekłe patologie - przyczyny urazu Achillesa

Do zerwania może dość także, i to dość często, w wyniku przewlekłych patologii. Zmiany zapalne, osłabiające ścięgno prowadzą do powstawania mikrouszkodzeń. Spotykane często u biegaczy i nieleczone mogą poważnie uszkodzić włókna ścięgna Achillesa. Niepokojące sygnały to: ból, trzeszczenie (tarcie) podczas ruchu, ucieplenie, poszerzenie obrysu ścięgna. W przypadku ich wystąpienia zaleca się konsultacje z ortopedą, wykonanie badania USG, ograniczenie wysiłku fizycznego i wdrożenie leczenia (rehabilitacja, leczenie biologiczne). 

Czytaj więcej o degeneracji ścięgna Achillesa (tendinopatia ścięgna Achillesa), czyli to, co nosi potoczną nazwę „zapalenie ścięgna Achillesa”.

Zdarzają się również urazy ścięgna Achillesa u osób, które nie miały wcześniej podobnych objawów: sportowców, ludzi aktywnych. W takich przypadkach zerwanie ścięgna następuje w wyniku zaburzeń biomechaniki i zbyt dużego obciążenia treningowego. Nieprawidłowe bywa też przygotowanie – brak rozgrzewki, odwodnienie, wysiłek podczas infekcji ogólnoustrojowej. Na zerwanie ścięgna Achillesa najbardziej narażone są osoby uprawiające sporty, w których często dochodzi do wyskoków, zmian kierunku ruchu i nagłych przyspieszeń (piłka ręczna, tenis, squash, badminton, koszykówka, siatkówka).

Zerwanie ścięgna Achillesa - diagnostyka

Największe znaczenie ma wywiad, badanie kliniczne (lekarskie) i badania dodatkowe, jak USG ścięgna Achillesa lub rezonans magnetyczny. Najczęściej urazowi towarzyszy ból w okolicy ścięgna, pojawia się krwiak i obrzęk okolicy łydki, ograniczenie ruchu zgięcia grzbietowego stopy, brak możliwości wspięcia na palce. Lekarz, wykonując badanie, sprawdza czy jest ciągłość ścięgna i czy przenosi ono obciążenie (test Thompsona).

USG ścięgna Achillesa potwierdza uszkodzenie, pozwala określić, na jakiej wysokości doszło do zerwania i jak daleko od siebie znajdują się końce ścięgna (tzw. retrakcja). Jest to istotne z punktu widzenia wyboru ewentualnej techniki operacyjnej odtwarzającej ciągłość.

Uszkodzenie całkowite i częściowe ścięgna Achillesa - metody leczenia

Po przeprowadzeniu badania głównego i badań dodatkowych, lekarz potrafi określić, czy ścięgno jest zerwane całkowicie czy częściowo. Niektóre uszkodzenie częściowe możemy leczyć zachowawczo unieruchamiając kończynę (but ortopedyczny, gips) i stosując leczenie biologiczne – osocze bogatokomórkowe czy inne czynniki wzrostu. W przypadku uszkodzenia całkowitego, możemy zdecydować się na leczenie operacyjne lub zachowawcze. Leczenie zachowawcze stosowane jest przeważnie u osób, u których istnieją przeciwwskazania do leczenia operacyjnego. Taki wybór wiąże się z długotrwałym (ok. 10 tygodni) unieruchomieniem stawu skokowego. Drugą możliwością jest leczenie operacyjne.

Operacja ścięgna Achillesa - szycie Achillesa

Całkowicie zerwane ścięgno Achillesa. Szycie ścięgna, można przeprowadzić metodą „na otwarto” lub przezskórnie. Metodą preferowaną jest miniinwazyjne przezskórne szycie Achillesa. Zabieg polega na zbliżeniu kikutów ścięgna specjalnym szwem przeprowadzanym przez małe nacięcia w skórze. Metoda ta umożliwia szybsze gojenie się tkanek miękkich po zabiegu i skraca czas rekonwalescencji. Znacznie szybciej wdrażana jest też rehabilitacja po zerwaniu ścięgna Achillesa. W przypadkach bardziej skomplikowanych, np. na poziomie przyczepu ścięgna do kości piętowej, leczenie przeprowadza się metodą otwartą.

W uszkodzeniach zaawansowanych np. na podłożu tendinopatii lub w wypadku zastarzałych, przykurczonych uszkodzeń ze skróceniem ścięgna i mięśnia proponujemy leczenie polegające na rekonstrukcji ścięgna z użyciem ścięgien mięśni kulszowo-goleniowych (własnych ścięgien pacjenta używanych często w rekonstrukcjach więzadła krzyżowego przedniego). W tej metodzie możliwe jest zarówno leczenie przezskórne, jak i „na otwarto”. Jest to metoda innowacyjna pozwalająca wrócić do zdrowia osobom, którym często odmówiono leczenia operacyjnego z uwagi na zbyt późny okres od zerwania. Jest to także metoda stosowana z powodzeniem w nawrotowych uszkodzeniach.

W Rehasport szycie ścięgna Achillesa przeprowadzamy w sposób bezpieczny i profesjonalny, dbając o komfort i dobre samopoczucie naszych pacjentów na każdym etapie zabiegu. Z nami zadbasz o swoje zdrowie i szybko powrócisz do aktywności fizycznej.

Rehabilitacja po zerwaniu ścięgna Achillesa

Po operacji ścięgna Achillesa staw skokowy unieruchomiony jest w pozycji zgięcia podeszwowego (aby wyeliminować napięcie naprawianego ścięgna). Stosowane są do tego buty ortopedyczne lub syntetyczny gips. W pierwszych tygodniach pacjent porusza się w asekuracji kul łokciowych. Po dwóch tygodniach, podczas wizyty kontrolnej, lekarz usuwa szwy i rozpoczyna się rehabilitacja ścięgna Achillesa. Standardowy okres unieruchomienia trwa około 6 tygodni, w miarę upływu czasu zmienia się kąt unieruchomienia stopy w ortezie.

Rehabilitacja w pierwszym okresie ukierunkowana jest ona na wygojenie ran pooperacyjnych (ograniczenie powstawania zrostów), następnie stopniowo przywracany jest zakres ruchu w stawie skokowym. Kolejnym etapem jest odbudowa siły mięśnia trójgłowego łydki, następnie trening czucia głębokiego. W każdym etapie rehabilitacja po zerwaniu ścięgna Achillesa to również kształtowanie odpowiednich wzorców ruchowych oraz ćwiczenia kontroli nerwowo-mięśniowej i propriocepcji.

Powrót do pełnej sprawności po całkowitym uszkodzeniu ścięgna Achillesa zajmuje 4-8 miesięcy, w zależności od zastosowanego leczenia i intensywności rehabilitacji. Na każdym etapie leczenie jest monitorowane, w razie potrzeby stosuje się terapię czynnikami. Każdorazowo leczenie powinna zakończyć ocena biomechaniczna, której prawidłowe wyniki są warunkiem bezpiecznego powrotu do aktywności sportowej.

Powiązane artykuły:

Poznaj inne możliwe urazy stopy i stawu skokowego.

Bibliografia:

• Nordenholm A, Hamrin Senorski E, Nilsson Helander K, Möller M, Zügner R. Greater heel-rise endurance is related to better gait biomechanics in patients surgically treated for chronic Achilles tendon rupture. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 2022 Nov;30(11):3898-3906. doi: 10.1007/s00167-022-06987-4. Epub 2022 May 20. PMID: 35596012; PMCID: PMC9568482.
• Campillo-Recio D, Comas-Aguilar M, Ibáñez M, Maldonado-Sotoca Y, Albertí-Fitó G. Percutaneous Achilles tendon repair with absorbable suture: Outcomes and complications. Rev Esp Cir Ortop Traumatol. 2022 Oct 17:S1888-4415(22)00298-3. English, Spanish. doi: 10.1016/j.recot.2022.10.014. Epub ahead of print. PMID: 36265782.
• Fackler NP, Karasavvidis T, Ehlers CB, Callan KT, Lai WC, Parisien RL, Wang D. The Statistical Fragility of Operative vs Nonoperative Management for Achilles Tendon Rupture: A Systematic Review of Comparative Studies. Foot Ankle Int. 2022 Oct;43(10):1331-1339. doi: 10.1177/10711007221108078. Epub 2022 Aug 24. PMID: 36004430; PMCID: PMC9527367.
• Shamrock AG, Varacallo M. Achilles Tendon Rupture. 2022 Sep 4. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan–. PMID: 28613594.