Przyczyny ostrogi piętowej
Ostroga piętowa pojawia na kości piętowej tworząc wyrostek kostny. Objawia się najczęściej nagłym i bardzo dokuczliwym bólem pięty. Proces powstawania ostrogi piętowej zwykle trwa przez wiele miesięcy. Jest spowodowany nadwyrężeniem mięśni i więzadeł stopy, przewlekłym stanem zapalny rozciągana podeszwowego i powtarzającymi się rozdarciami błony pokrywającej kość piętową.
Problem, jakim jest ostroga piętowa, dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Szczególnie narażone są osoby otyłe, a także mające ograniczony zakres ruchu w obrębie kostki. Ostroga piętowa może być efektem długoletniego noszenia butów na wysokim obcasie przez kobiety, bądź uprawiania sportu i dotyczyć biegaczy lub tancerzy.
Czynniki ryzyka ostrogi piętowej
- zaburzenia chodu powodujące nadmierny nacisk na kość piętową,
- bieganie na utwardzonych powierzchniach,
- źle dobrane obuwie, zwłaszcza z niewłaściwie dopasowaną wkładką do łuku stopy,
- spędzanie większości dnia na nogach,
- nadwaga i otyłość,
- cukrzyca,
- spadek elastyczności powięzi podeszwowej wraz z wiekiem.
Czy ostroga piętowa jest tym samym co zapalenie rozcięgna podeszwowego?
Ostroga piętowa i zapalenie rozcięgna podeszwowego są stanami powiązanymi ze sobą, ale to nie jest to samo. Zapalenie rozcięgna podeszwowego wiąże się z intensywnym używaniem powięzi biegnącej między piętą a podeszwą stopy. Stan zapalny powoduje intensywny kłujący ból pięty, który pojawia się i znika w ciągu dnia. Ostroga piętowa zaś najczęściej występuje jako reakcja na stany zapalne powięzi podeszwowej. Z biegiem czasu budując dodatkową tkankę kostną na pięcie w postaci ostrogi. Większość ludzi nie odczuwa bólu z powodu ostrogi piętowej.
Jak leczyć ostrogę piętową?
Wyróżniamy dwie postaci ostrogi piętowej: zapalenie rozcięgna podeszwowego oraz jego zwyrodnienie. Kluczowym elementem w dalszym leczeniu jest odpowiednia diagnostyka. W najłagodniejszych postaciach wystarczy zwykle odpowiedni dobór obuwia, wkładki amortyzującej obciążenia kości piętowej oraz ćwiczenia rozciągające. W bardziej zaawansowanej postaci ostrogi piętowej musimy posiłkować się farmakoterapią – niesterydowymi lekami przeciwzapalnymi bądź też lekami sterydowymi pod postacią iniekcji, wspomaganych oczywiście rehabilitacją.
Ostroga piętowa - zmiany zwyrodnieniowe
Gdy komórki rozcięgna podeszwowego obumierają i są zastępowane przez procesy zwyrodnienia śluzakowatego, a potencjał do gojenia się i regeneracji tego ścięgna jest bardzo ograniczony, musimy stosować preparaty posiadające w sobie komórki macierzyste. Przeważnie wykorzystujemy tutaj szpik kostny pacjenta, który pobieramy i po odpowiednim przygotowaniu wstrzykujemy pod kontrolą USG do najbardziej zniszczonych miejsc w strukturach rozcięgna podeszwowego. Wszystkie zastosowane leki są oczywiście tylko dodatkiem do leczenia właściwego, czyli rehabilitacji. Bardzo rzadko rozcięgno podeszwowe jest chorobą samo w sobie, przeważnie towarzyszy mu przykurcz mięśni łydki czy np. zaburzenia w budowie stopy. Wtedy poświęcamy się kompleksowemu leczeniu także innych przypadłości. Kluczowa jest odpowiednia diagnostyka.
Ostroga piętowa – kiedy operacja?
W najgorszych przypadkach i najbardziej zaawansowanych postaciach ostrogi piętowej, gdy leczenie nieoperacyjne zawodzi, skłaniamy się ku leczeniu operacyjnemu i stosowanemu w naszej klinice endoskopowemu leczeniu zapalenia rozcięgna podeszwowego. Pozwala to na powrót do sprawności, dając też długotrwały pozytywny efekt.
Operacja ostrogi piętowej przeprowadzana jest w przypadkach, kiedy leczenie nieoperacyjne nie przyniosło pożądanego efektu. Najczęściej wykonujemy go endoskopowo, tzn. wykorzystując techniki małoinwazyjne. Dwa małe nacięcia skóry pozwalają na wprowadzenie odpowiednich narzędzi, wraz z kamerą i torem wizyjnym, i wykonanie wszystkich wymaganych procedur. Zabieg operacyjny ostrogi piętowej najczęściej polega na wycięciu zmienionych zapalnie i bliznowato tkanek oraz częściowym nacięciu samego rozcięgna. Ingerencja w strukturę stopy nie jest duża, działamy z dala od stawów, więzadeł i naczyń krwionośnych, stąd zabieg obarczony jest niskim ryzykiem powikłań. Dwa nacięcia skórne powodują, że pacjent szybko wraca do sprawności. Nie stosujemy unieruchomienia gipsowego. Wręcz przeciwnie, pacjent następnego dnia jest poinstruowany jak wykonywać ćwiczenia, aby funkcja stopy wróciła do swojego pierwotnego stanu. Następnego dnia po zabiegu Pacjent opuszcza szpital. Przez dwa tygodnie zalecamy stosować kule łokciowe, aby nie odczuwać bólu.
Ćwiczenia na ostrogę piętową
Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia dolegliwości, jaką jest ostroga piętowa, należy przestrzegać kilku prostych zasad, takich jak: noszenie odpowiedniego obuwia, rozgrzewka przed wysiłkiem fizycznym, oraz używanie opasek o naprzemiennych strefach kompresji. Ważnym elementem w profilaktyce i leczeniu jest rolowanie i wykonywanie ćwiczeń, które prezentujemy w odrębnym artykule.
O anatomii, przyczynach, objawach i sposobach leczenia mówił:
dr Paweł Bąkowski, ortopeda Rehasport w Poznaniu
Powiązane artykuły:
Poznaj inne możliwe przyczyny powodujące ból pięty.
Rehabilitacja ostrogi piętowej/rozcięgna podeszwowego - prezentuje fizjoterapeutka Rehasport w Gdańsku.
Bibliografia:
- "Ocena skuteczności leczenia pacjentów z tzw. ostrogą piętową z zastosowaniem terapii wibroakustycznej" - Adam Łukasiak, Monika Krystosiak, Patrycja Widłak,
Marta Woldańska-Okońska - OrthoInfo - "Plantar Fasciitis and Bone Spurs" - Matthew Joseph Perri, Taylor Beahrs, Anish R. Kadakia
- Healthline - "Everything You Need to Know About Heel Spurs" - Gregory Minnis, DPT, Physical Therapy — By Kristeen Cherney - 2019
- National Library of Medicine - "The plantar calcaneal spur: a review of anatomy, histology, etiology and key associations" - Joshua Kirkpatrick, Omid Yassaie, Seyed Ali Mirjalili - 2017
- Sports-Health - "The 2 Common Types of Heel Spurs" - Phillip Walton, MD - 2016