Ból kostki bocznej

W którym miejscu znajduje się kostka?

Kostka boczna jest to końcowa, wystająca część kości strzałkowej – jednej z kości podudzia. Znajduje się ona po bocznej, czyli zewnętrznej stronie stopy, na wysokości stawu skokowego. To właśnie ta kość jest widoczna i wyczuwalna na nodze, w okolicy stawu skokowego. Staw skokowo- goleniowy (skokowy górny) jest złożony z trzech głównych kości: kość piszczelowej – tworzy wewnętrzną strukturę stawu skokowego, kończąc się kostką przyśrodkową, widoczną po wewnętrznej stronie stawu skokowego, kość strzałkowa – tworzy kostkę boczną na zewnętrznej stronie stawu i łączy się z kością piszczelową, silnym połączeniem więzadłowym - więzozrostem, oraz kość skokowa – która znajduje się poniżej kości piszczelowej i strzałkowej.

Te trzy kości łączą się, tworząc staw skokowy, który głównie umożliwia zgięcie grzbietowe i podeszwowe stopy, ale również wraz z ruchami w innych stawach, umożliwia bardziej złożone ruchy stopy (inwersję/ewersję oraz pronację i supinację). Oprócz kości, staw ten jest stabilizowany przez liczne więzadła i otoczony jest przez mięśnie, które razem współpracując, umożliwiają ruchomość i stabilność stawu skokowego. Cały ten układ mięśniowo-szkieletowy utrzymuje ciężar ciała, pomaga stać, utrzymywać równowagę i poruszać się.

Jakie mogą być przyczyny bólu kostki bocznej?

• Zwichnięcia i skręcenia kostki - najczęstsza przyczyna bólu, kiedy więzadła wokół kostki są nadmiernie rozciągnięte lub rozerwane, zazwyczaj przez skręcenie stopy do wewnątrz (ruch nadmiernej supinacji).
• Złamania - pęknięcie lub złamanie kości strzałkowej w rejonie kostki może powodować ostry ból, obrzęk i trudności lub uniemożliwienie chodu.
• Tendinopatie - stan zapalny lub degeneracja ścięgien, szczególnie ścięgna mięśnia strzałkowego długiego lub krótkiego, może prowadzić do bólu w okolicy kostki bocznej.
• Zmiany zwyrodnieniowe - degeneracyjne zmiany chrząstki stawowej stawu skokowego, najczęściej pourazowe, mogą powodować ból i sztywność stawu skokowego.
• Obszar więzozrostu - ból w rzucie więzozrostu, czyli połączenia między kością piszczelową a strzałkową może powodować dolegliwości w okolicy kostki.
• Zaburzenia nerwowe - ból kostki może być związany z uszkodzeniem nerwu tej okolicy np. nerwu strzałkowego lub łydkowego.

Rozpoznanie konkretnego źródła bólu kostki zazwyczaj wymaga oceny klinicznej, w tym badania fizykalnego, a czasem dodatkowych badań obrazowych, takich jak RTG, MRI czy USG. W zależności od przyczyny leczenie może obejmować odpoczynek – pauzę w treningu, fizjoterapię, stosowanie leków przeciwbólowych lub przeciwzapalnych, a w niektórych przypadkach nawet interwencję chirurgiczną.

Jakie są objawy złamania kostki bocznej?

• Odczucie trzasku lub pęknięcia - w momencie złamania osoba może odczuć lub usłyszeć trzask.
• Silny ból - najczęściej ból jest ostry i bardzo nasila się przy obciążeniu stopy, często uniemożliwiając poruszanie się.
• Obrzęk - w obszarze wokół złamania może bardzo szybko dojść do opuchlizny.
• Krwiak w tkance podskórnej - wokół miejsca urazu może pojawić się zasinienie i zaczerwienienie, świadczące o uszkodzeniu mniejszych naczyń krwionośnych, wynaczynieniu się krwi do tkanek miękkich.
• Deformacja - kostka może wyglądać na nienaturalnie ustawioną lub zdeformowaną, jeśli złamanie jest przemieszczone, lub towarzyszy mu zwichnięcie w stawie.
• Niezdolność do chodzenia - często osoba nie jest w stanie stawiać stopy na ziemi lub chodzić bez pomocy.
• Zwiększona wrażliwość - obszar wokół złamania może być wyjątkowo wrażliwy na dotyk lub nacisk.

W przypadku podejrzenia złamania kostki bocznej należy jak najszybciej zasięgnąć porady medycznej. Standardową procedurą diagnostyczną jest wykonanie zdjęcia RTG, aby potwierdzić złamanie i określić jego rodzaj. Leczenie może obejmować unieruchomienie, podanie środków przeciwbólowych, a czasami interwencję chirurgiczną, w zależności od typu i ciężkości złamania.

W jaki sposób może dojść do złamania kostki?

• Skok - wysoki skok zakończony lądowaniem na stopie, szczególnie gdy jest ona niewłaściwie ustawiona, może wygenerować nadmierne siły prowadzące do złamania kostki.
• Skręcenie stopy - gwałtowne skręcenie stopy do wewnątrz lub na zewnątrz może wywierać nadmierną siłę na kostkę, powodując złamanie.
• Bezpośredni uraz - uderzenie w kostkę, na przykład podczas wypadku samochodowego lub upadku ciężkiego przedmiotu na stopę, może spowodować złamanie.
• Upadek - potknięcie się lub osunięcie, zwłaszcza gdy noga ląduje w nietypowej pozycji, może spowodować złamanie kostki.
• Przewlekłe przeciążenie - złamania zmęczeniowe mogą pojawić się w wyniku długotrwałego przeciążenia kostki, często u osób uprawiających sporty wytrzymałościowe.
• Osłabione kości - osteoporoza lub inne schorzenia powodujące osłabienie kości mogą sprawić, że nawet niewielki uraz lub normalne obciążenia będą wystarczające do spowodowania złamania.

Jak leczy się złamaną kostkę?

Leczenie złamanej kostki zależy od rodzaju i ciężkości złamania oraz od ogólnego stanu zdrowia Pacjenta. Najważniejsze jest unieruchomienie stawu skokowego. W przypadku złamań bez przemieszczenia, kostkę wystarczyć unieruchomienie za pomocą gipsu lub szyny na okres od 4 do 8 tygodni. W niektórych przypadkach, zamiast gipsu, możliwe jest zastosowanie buta ortopedycznego, który pozwala na częściowe obciążenie stopy. Dla złamań z przemieszczeniem, wieloodłamowych lub niestabilnych, może być konieczna operacja, która często obejmuje użycie metalowych śrub, płytek, gwoździ lub drutów do stabilizacji złamanych kości.

W kolejnym okresie leczenia złamanej kostki ważną rolę odgrywa rehabilitacja. Ćwiczenia, wykonywane pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty, są kluczowe w przywróceniu zakresu ruchu, siły mięśniowej i ogólnej funkcji stopy i kostki. Proces ten, w którym dochodzi do stopniowego obciążania kończyny, musi być monitorowany i przebiegać zgodnie z zaleceniami lekarza, aby zapewnić prawidłowe gojenie się kości. W trakcie leczenia ból kostki nadal może być odczuwalny, dlatego lekarz może przypisać leki przeciwbólowe oraz leki przeciwzapalne, w celu zmniejszenia stanu zapalnego i obrzęku. Pacjent powinien być również poinstruowany o konieczności unikania czynności, które mogą zakłócić proces gojenia, unikanie obciążania uszkodzonej kostki w celu zapewnienia warunków do regeneracji.

Na czym polegają patologie ścięgien mięśni strzałkowych?

Ból kostki może być związany z patologią mięśni strzałkowych. Wiąże się to z ich położeniem anatomicznym - mięsień strzałkowy długi i mięsień strzałkowy krótki leżą po bocznej stronie łydki i biegną obok siebie aż do stawu skokowego, gdzie okrążają kostkę boczną. Patologie ścięgien mięśni strzałkowych to różne schorzenia, które można podzielić na trzy grupy: uszkodzenie ścięgna, zapalenie ścięgien strzałkowych i ich pochewek oraz niestabilność ścięgien strzałkowych.

• Zapalenie ścięgna - stan zapalny ścięgna, który najczęściej jest wynikiem nadmiernego użytkowania, urazu lub przeciążenia, objawia się bólem, obrzękiem i tkliwością wzdłuż ścięgna.
• Tendinoza - jest bardziej przewlekłą formą uszkodzenia ścięgna, wynikającą z mikrourazów i degeneracji ścięgnistej tkanki, często z powodu braku odpowiedniego czasu na regenerację po przewlekłym przeciążeniu.
• Zerwanie ścięgna - kompletna lub częściowa przerwa ciągłości ścięgna może wystąpić w wyniku nagłego urazu lub długotrwałego procesu degeneracyjnego.
• Subluksacja ścięgien - ścięgna strzałkowe mogą stać się niestabilne i przemieszczać się z ich normalnego położenia w rowku kostnym, co często prowadzi do bólu i dysfunkcji.
• Tendinopatie - patologie w miejscu przyczepu ścięgna do kości, mogą obejmować zarówno stany zapalne, jak i zmiany degeneracyjne w obrębie przyczepu ścięgnistego.

Patologie ścięgien mięśni strzałkowych - objawy

• ból stawu skokowego występujący w spoczynku i nasilający się w trakcie aktywności fizycznej,
• obrzęk stawu skokowego za kostką boczną,
• zwiększona ciepłota związana ze stanem zapalnym,
• ograniczenie ruchomości stopy,
• niestabilność stawu skokowego z przeskakiwaniem mięśni strzałkowych.

Jak się leczy patologie ścięgien mięśni strzałkowych?

Leczenie patologii ścięgien mięśni strzałkowych zazwyczaj rozpoczyna się od metod zachowawczych, takich jak: odpoczynek, zmiana aktywności fizycznych, stosowanie leków przeciwzapalnych oraz zastosowanie procedury PRICE czyli lodu, kompresji, uniesienia kończyny, czasowego unieruchomienia stawu skokowego (orteza). W przypadkach przewlekłych lub gdy powyższe metody nie przynoszą poprawy, możliwe jest zastosowanie iniekcji płytkowych czynników wzrostu (PRP), terapii falą uderzeniową, a w skrajnych przypadkach interwencji chirurgicznej. Jednak kluczowym elementem jest rehabilitacja, mająca na celu wzmocnienie mięśni i poprawę elastyczności ścięgien aby zapobiec nawrotom.

Powiązane artykuły:

• Skręcenie stawu skokowego
• Poznaj inne możliwe urazy stopy i stawu skokowego.

Bibliografia:

• Healthline - What to Know About Ankle Pain - Medically reviewed by Gregory Minnis, DPT, Physical Therapy — Written by Natalie Phillips — Updated on November 9, 2019
• HSS - Chronic Ankle Pain: Symptoms, Causes and Treatments - By Jensen Henry, MD - 2023
• Medical News Today - What causes sudden ankle pain without injury? - Medically reviewed by Adam Hotchkiss, DPM — Written by Sarah Vevers on February 17, 2023