Wydłużenie kości kończyn dolnych

Równa długość kończyn dolnych jest istotna

Nierówność kończyn dolnych powstała w wyniku: nadmiernego wzrostu lub zahamowania wzrostu kości, wad wrodzonych albo urazów nie zawsze jest problemem. Jeśli jednak z powodu różnicy w długości kończyn (już powyżej 1 cm) pacjent utyka i odczuwa dolegliwości bólowe, powinien skonsultować to specjalistą. Jest to o tyle ważne, ponieważ w następstwie nierówności kończyn dolnych może dojść do wielu istotnych wczesnych i odległych następstw jak: boczne skrzywienie kręgosłupa, ograniczenie ruchomości stawów, zaburzenia funkcjonowania stawu biodrowego, zapalenie kaletki, deformacje osiowe stawu kolanowego, a w późniejszym wieku rozwój zmian zwyrodnieniowych stawu, czy przykurcz ścięgna Achillesa.

Kto kwalifikuje się do zabiegu wydłużania kończyny

Kandydatami do zabiegu wydłużania kończyny są dzieci z nierównością kończyn dolnych minimum 2 cm w przebiegu: wad wrodzonych. np. wrodzony brak kości strzałkowej, wrodzony niedorozwój kości udowej, złamania w obrębie chrząstki wzrostowej, zapalenia kości w wieku dziecięcym, a także z przyczyn nieznanych (idiopatycznych). Do zabiegu mogą kwalifikować się również pacjenci z karłowatością, u których wydłużenie jednocześnie obu kończyn dolnych pozwala uzyskać znacznie wyższy wzrost. Procedura może być również przeprowadzona zarówno u dzieci jak i dorosłych, u których w wyniku urazu doszło do zrostu kości w skróconej i zniekształconej pozycji.

Jak przebiega proces wydłużania kości?

Wydłużanie kości rozpoczyna się od jej przecięcia (osteotomii) warstwy korowej, pozostawiając nienaruszony szpik kostny, dzieląc kość na dwa odłamy. W tym samym czasie montowany jest ortopedyczny aparat do wydłużania kości. Może to być urządzenie umieszczane wewnątrz kości - gwóźdź śródszpikowy (PRECICE lub FITBONE) lub stabilizator zewnętrzny umieszczany na zewnątrz ciała jak np. rama Taylora czy aparat Ilizarowa. W ciągu 5-7 dni po operacji pomiędzy odłamami kostnymi rozpoczynają się procesy naprawcze.

Po tym okresie wydłużanie kości przechodzi w fazę dystrakcji (wydłużania) - powolnego oddalania odłamów od siebie. Miejsce ubytku wypełnia się nowo wytworzoną tkanką kostną, zwaną regeneratem kostnym. W fazie wydłużania codziennie reguluje się ustawienie aparatu, powoli oddalając od siebie odłamy kostne w tempie około 1 mm dziennie. Proces dystrakcji wpływa nie tylko na tworzenie się kości, ale również tkanek miękkich: mięśni, nerwów, naczyń krwionośnych i skóry. Tempo wzrostu jest kontrolowane przez lekarza, dlatego w tym okresie konieczne są wizyty kontrolne (średnio co 2 tygodnie). W trakcie procesu wydłużania długości kończyn pacjent przechodzi rehabilitację, a także wykonuje ćwiczenia w domu. Ponadto pacjenci powinni w tym czasie prowadzić zdrowy tryb życia, przyjmować zalecane preparaty witaminowe i suplementy. Wydłużanie kończyn w fazie dystrakcji trwa aż do osiągnięcia pożądanej długości kości. W tym okresie pacjent powinien być rehabilitowany minimum 4 godziny dziennie.

Kolejnym etapem jest faza konsolidacji, ze stopniowym twardnieniem regeneratu kostnego, który przeobraża się w kość. Jest to okres kolejnych 2-3 miesięcy, w którym aparat do wydłużania kości pozostaje na miejscu. Po zakończeniu przebudowy i uwapnieniu się nowej tkanki aparat do wydłużania może zostać usunięty (w przypadku aparatów zewnętrznych średnio 4-6 miesięcy – wówczas w niektórych przypadkach konieczna jest konwersja do gwoździa śródszpikowego stabilizującego kość; w przypadku gwoździa 1-1.5 roku po leczeniu operacyjnym).

Wydłużanie kończyn wewnętrzne

Zabieg wydłużania kości kończyn dolnych wiąże się z dużym dyskomfortem poważ jest znaczną ingerencją w ciało pacjenta. Procedurą stosunkowo najmniej obciążającą, przy wykonaniu kilku niewielkich nacięć, jest wydłużanie kości wewnętrzne z zastosowaniem gwoździ rosnących. Polega ono na umieszczeniu gwoździa wydłużającego (PRECICE lub FITBONE) do środka kości, do wewnątrz kanału szpikowego. Ten specjalny teleskopowy pręt wyposażony jest w mechanizm wykorzystujący pole magnetyczne lub impulsem elektrycznym, aktywowany przy pomocy zewnętrznego sterownika odpowiedzialnego za stopniowe wydłużanie gwoździa.

Lekarz przy pomocy specjalnego wiertła przygotowuje w kości miejsce, aby umieścić w niej gwóźdź. Metoda wprowadzania gwoździa uzależniona jest od indywidualnych cech pacjenta oraz od wydłużanej kości. W przypadku kości udowej urządzenie może być wprowadzane zarówno od góry – od strony miednicy, jaki od dołu - od strony kolana. Natomiast w przypadku kości piszczelowej gwóźdź jest wprowadzany od strony kolana. Po zabiegu pacjent przez 2-3 dni pozostaje w szpitalu, a następnie w trakcie fazy dystrakcji będzie pojawiał się na wizytach kontrolnych co 2 tygodnie. W kolejnej fazie konsolidacji, aż do pełnego wygojenia kości, pacjent pojawia się na wizytach kontrolnych raz w miesiącu. Podczas obu faz wydłużania kości kończyn dolnych niezbędna jest fizjoterapia o dużej intensywności. w celu umożliwiania wydłużenia nie tylko kości, ale też tkanek miękkich (ścięgna. mięśnie. itd.). Fizjoterapia jest niezbędnym elementem by zminimalizować ryzyko powikłań związanych z wydłużaniem kończyn. Gwóźdź usuwany jest po około półtora roku od wszczepienia.

Stabilizatory zewnętrzne

W sytuacji, gdy wykonując wydłużanie kości kończyny dolnej, kość ma zbyt małą jamę szpikową by umieścić w niej gwóźdź wydłużający, konieczne jest ustabilizowanie kończyny aparatem zewnętrznym. Jest to pewnego rodzaju metalowe rusztowanie okalające kończynę dolną przymocowywane do kości przy pomocy grotów lub śrub. Stabilizatory zewnętrzne są używane zarówno do wydłużania kości, jak i prostowania zniekształconej kości. Mają one charakter monolateralny (jednostronny, w postaci belki) jak i pierścieniowy. Zabieg ich implantacji wymaga, podobnie jak w gwoździu, wykonania przezskórnej, miniinwazyjnej osteotomii. Wydłużanie w tym przypadku jest wykonywane przez pacjenta/rodzica pacjenta ręcznie, zgodnie z zaleceniami lekarza. Podobnie jak w przypadku gwoździa wydłużającego, niezbędna jest intensywna rehabilitacja. Kluczowa w tym przypadku jest prawidłowo wykonywana codzienna toaleta aparatu zewnętrznego tak, by minimalizować ryzyko zakażenia powierzchownego lub głębokiego wokół drutów lub grotowkrętów, którymi aparat jest przykręcony do kości.

Możliwe skutki uboczne

• zakażenie ran pooperacyjnych
• zakrzepica żył głębokich, zatorowość płucna
• uszkodzenie nerwów i naczyń krwionośnych
• dolegliwości bólowe
• problemy z przebudową nowej tkanki kostnej
• ograniczenie zakresu ruchu w stawach towarzyszących wydłużanej koci

Kosmetyczne wydłużanie kończyn

Niski wzrost dla wielu osób jest bardzo dużym problemem. Na szczęście nowoczesna medycyna bardzo mocno się rozwinęła w temacie pomocy osobom z niskorosłością. Dzięki postępowi ortopedii możliwe jest wydłużanie nóg i uzyskanie dodatkowych centymetrów wyrównując długość kończyn odpowiednio do proporcji całego ciała i potrzeb pacjenta. Technologia PRECICE/FITBONE pozwala na maksymalne wydłużenie kończyny udowej o 7-8 cm. Jednak stosując procedurę wydłużając kość udową i w kolejnym etapie wydłużanie goleni o 5 cm, możemy uzyskać nawet 12-13 dodatkowych centymetrów wzrostu. Niestety nie u każdego można taką łączoną procedurę zastosować. Długości kończyn można wydłużyć tylko o tyle, o ile pozwalają na to kości i tkanki miękkie pacjenta. Co ważne, ilość takiego wydłużania ustalana jest w trakcie planowania przedoperacyjnego i może się zmienić już w trakcie samego wydłużania, nie wpływając na cały okres leczenia.

Powiązane artykuły:

Inne możliwe przypadki ortopedii dziecięcej.

Bibliografia:

• The Journal of Bone and Joint Surgery. British volumeVol. 88-B, No. 7 - The results of limb lengthening by callus distraction using an extending intramedullary nail (Fitbone) in non-traumatic disorders - S. Singh, A. Lahiri, M. Iqbal
• Lower limb lengthening and deformity correction using the Fitbone motorized nail system in the adolescent patient - AL-Sayyad, Mohammed J. - Journal of Pediatric Orthopaedics B: March 2012 - Volume 21 - Issue 2 - p 131-136
• Bone lengthening using the Fitbone® motorized intramedullary nail: The first experience in France - F.Accadbled, R.Pailhé, E.Cavaignac, J.Sales de Gauzya - Orthopaedics & Traumatology: Surgery & Research - Volume 102, Issue 2, April 2016, Pages 217-222