Ból łokcia

Jaka jest budowa i funkcje stawu łokciowego?

Staw łokciowy jest jednym z głównych stawów kończyny górnej, który odpowiedzialny jest za ruchy przedramienia względem ramienia. Składa się z kości ramiennej, która łączy się z kośćmi przedramienia: łokciową (znajduje się po przyśrodkowej stronie przedramienia) oraz promieniową (leży po bocznej stronie przedramienia). Staw łokciowy ma bardzo skomplikowaną budowę. W jego obrębie znajdują się trzy współdziałające połączenia stawowe: ramienno-łokciowe, ramienno-promieniowe, promieniowo-łokciowe, otoczone jedną torebką stawową. Staw łokciowy stabilizowany jest od strony przyśrodkowej przez więzadło poboczne łokciowe, od strony bocznej przez więzadło poboczne promieniowe, a więzadło pierścieniowate otacza głowę kości promieniowej, umożliwiając jej ruchy rotacyjne.

Staw łokciowy jest stawem złożonym, który umożliwia szeroki zakres ruchów przedramienia, w tym zginanie, prostowanie, pronację i supinację. W ruchach tych biorą udział: mięsień dwugłowy ramienia, trójgłowy ramienia, ramienny oraz mięśnie przedramienia. Budowa anatomiczna stawu łokciowego pozwala na płynne i precyzyjne ruchy, które są niezbędne w codziennym funkcjonowaniu i wykonywaniu różnych czynności manualnych.

Jakie mogą być przyczyny bólu łokcia?

• Przeciążenia i mikrourazy – powtarzające się ruchy, szczególnie podczas uprawiania sportu (np. tenis, golf) lub wykonywania prac manualnych, mogą prowadzić do zapalenia ścięgien, tzw. łokcia tenisisty lub łokcia golfisty.
• Urazy mechaniczne – upadki, uderzenia czy nagłe skręcenia mogą spowodować zwichnięcia, złamania lub naciągnięcia struktur stawu łokciowego.
• Zapalenia stawów – choroby reumatyczne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, mogą powodować przewlekły ból, stan zapalny i sztywność w obrębie łokcia.
• Zwyrodnienia stawów – procesy degeneracyjne związane z wiekiem mogą prowadzić do osteoartrozy, która objawia się bólem i ograniczoną ruchomością stawu.
• Zapalenie lub krwiak kaletki wyrostka łokciowego – występujący w wyniku podrażnienia lub pourazowo.
• Ucisk nerwów – zespół cieśni nerwu łokciowego lub inne neuropatie mogą powodować ból promieniujący od łokcia do przedramienia czy dłoni, często z towarzyszącym drętwieniem.

Ból łokcia - objawy

Objawy bólu łokcia mogą się różnić w zależności od przyczyny, ale najczęściej obejmują:

• Ból w okolicy stawu łokciowego – może być ostry, tępy lub promieniujący, nasilać się przy ruchach ręką, szczególnie podczas zginania, prostowania lub rotacji przedramienia.
• Ograniczenie ruchomości – trudności z wykonywaniem pełnych ruchów stawu, np. zginania i prostowania ręki, co utrudnia codzienne czynności.
• Obrzęk i zaczerwienienie – w przypadku urazów lub stanów zapalnych może wystąpić opuchlizna, zaczerwienienie skóry wokół stawu i uczucie ciepła.
• Osłabienie siły mięśniowej – osłabienie uchwytu lub trudności z podnoszeniem przedmiotów z powodu bólu lub dysfunkcji mięśni wokół stawu.
• Drętwienie i mrowienie – w przypadku ucisku na nerwy, np. w zespole cieśni nerwu łokciowego, może pojawić się drętwienie, mrowienie lub uczucie osłabienia promieniujące do przedramienia lub palców.

Jak pozbyć się bólu w łokciu?

Aby pozbyć się bólu łokcia, konieczne jest odpowiednie leczenie, które zależy od przyczyny dolegliwości. Kluczowy jest odpoczynek oraz ograniczenie czynności, które powodują ból, aby dać czas na regenerację uszkodzonych tkanek. W niektórych przypadkach pomocne może być unieruchomienie łokcia za pomocą opaski lub stabilizatora. W przypadku świeżych urazów warto stosować zimne okłady, które zmniejszają obrzęk i stan zapalny. Do tego przyjęcie niesteroidowych leków przeciwzapalnych może pomóc w złagodzeniu bólu i redukcji stanu zapalnego. W przypadku silniejszych bólów lekarz może zalecić stosowanie maści lub zastrzyków sterydowych. Jeśli ból nie ustępuje po kilku tygodniach samodzielnego leczenia lub jest bardzo nasilony, konieczna może być konsultacja z lekarzem ortopedą, który zleci dalszą diagnostykę lub zaproponuje inne metody leczenia.

Jak wygląda diagnostyka bólu łokcia?

Diagnostyka w przypadku bólu łokcia zazwyczaj obejmuje kilka kroków, które pozwalają ustalić dokładną przyczynę dolegliwości i zaplanować odpowiednie leczenie.

• Wywiad medyczny – lekarz zaczyna od zebrania szczegółowych informacji na temat dolegliwości. Pyta o charakter bólu (np. ostry, przewlekły), moment, w którym się pojawia (np. podczas ruchu, w spoczynku), czy są inne objawy, takie jak obrzęk czy drętwienie. Zadaje też pytania o wcześniejsze urazy, aktywność fizyczną, wykonywaną pracę oraz choroby przewlekłe.
• Badanie fizykalne – lekarz dokładnie ocenia staw łokciowy, sprawdza zakres ruchów, bada wrażliwość na dotyk oraz siłę mięśni wokół stawu. W trakcie badania może poprosić o wykonanie pewnych ruchów, aby ocenić, które z nich powodują ból. Testuje również, czy występuje stan zapalny, obrzęk lub ograniczona ruchomość.
• Badania obrazowe – w zależności od wyników badania fizykalnego, lekarz może zalecić dodatkowe badania, aby uzyskać dokładniejszy obraz zmian w stawie: RTG - pozwala na ocenę kości i ewentualnych złamań, zwichnięć lub zwyrodnień stawowych, USG łokcia - umożliwia ocenę tkanek miękkich, takich jak ścięgna, więzadła i mięśnie, a także wykrycie stanów zapalnych czy uszkodzeń, MRI - stosowany w bardziej skomplikowanych przypadkach, aby szczegółowo zobrazować zarówno kości, jak i tkanki miękkie, w tym ścięgna, chrząstki i więzadła.
• Testy specjalistyczne – lekarz przeprowadza testy funkcjonalne, aby ocenić uszkodzenie konkretnej struktury, np. testy prowokujące ból w łokciu tenisisty lub łokciu golfisty. Testy te pomagają w rozpoznaniu dokładnej przyczyny dolegliwości.

Jak przebiega leczenie gdy boli staw łokciowy?

Leczenie bólu stawu łokciowego zależy od przyczyny dolegliwości, stopnia nasilenia bólu oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

1. Leczenie zachowawcze (nieoperacyjne) – oprócz czynności już wcześniej opisanych (odpoczynku i unikania czynności powodujących ból łokcia, stosowania zimnych okładów, noszenia ortezy unieruchamiającej staw łokciowy) ortopeda może przypisać niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz zalecić rehabilitację. Fizjoterapia odgrywa kluczową rolę w leczeniu bólu łokcia. Ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie przedramienia i łokcia pomagają przywrócić pełną funkcję stawu i zapobiec nawrotom dolegliwości. Fizjoterapeuta może także zastosować terapię manualną lub specjalistyczne techniki, które przyspieszą proces leczenia.
2. Iniekcje sterydowe - jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi efektów, lekarz może zalecić dodatkowe zabiegi jak: zastrzyki z kortykosteroidów, które są stosowane w przypadkach przewlekłych stanów zapalnych czy osocze bogatopłytkowe (PRP), metoda polegająca na podaniu pacjentowi jego własnej krwi, z której wcześniej uzyskano osocze bogate w płytki krwi.
3. Leczenie chirurgiczne - w rzadkich przypadkach, kiedy leczenie zachowawcze nie przynosi efektów, a ból stawu łokciowego znacząco ogranicza codzienne funkcjonowanie, konieczne może być leczenie operacyjne - artroskopia stawu łokciowego. Operacje stawu łokciowego mogą obejmować artroskopię, czyli małoinwazyjny zabieg, w którym przy użyciu kamery i specjalistycznych narzędzi chirurgicznych lekarz usuwa uszkodzone fragmenty tkanek, np. fragmenty ścięgien, chrząstki czy kości.

Powrót do aktywności po wyleczeniu bólu łokcia

Po zakończeniu leczenia, zarówno zachowawczego, jak i operacyjnego, kluczowym etapem jest rehabilitacja. Dobry fizjoterapeuta pomoże w odzyskaniu pełnej funkcji stawu, poprawie zakresu ruchu, wzmocnieniu mięśni i zapobieganiu nawrotom dolegliwości bólowych łokcia. W przypadku sportowców często stosuje się specjalistyczne programy przygotowujące do powrotu na boisko, kort czy siłownię. Pomoże w tym specjalista od treningu medycznego. Cały proces leczenia może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy, w zależności od stopnia uszkodzenia stawu i zastosowanej terapii.

Powiązane artykuły:

Poznaj inne możliwe urazy i kontuzje łokcia.

Bibliografia:

• Web MD - Elbow Pain: Symptoms, Causes, and Treatments - Medically Reviewed by Zilpah Sheikh, MD on May 23, 2024Written by Matt McMillen, William C. Shiel Jr., FACR, MD, FACP
• Healthline - What to Know About Elbow Pain - Medically reviewed by Brenda B. Spriggs, M.D., MPH, FACP — Written by Danielle Moores — Updated on January 4, 2020
• National Library of Medicine - Elbow pain: a guide to assessment and management in primary care - Mustafa Javed, Saadia Mustafa, Simon Boyle, Fiona Scott - 2015