Torbiel Bakera - diagnostyka, leczenie i rehabilitacja

Autor: Andrzej Grupa
Data dodania 08.11.2022
Data ostatniej aktualizacji 28.10.2024

Spis treści:

Pod koniec XIX wieku brytyjski ortopeda William Morrant Baker opisał zagadnienie związane z występowaniem przestrzeni wypełnionej płynem stawowym w dole podkolanowym. Od jego nazwiska dziś występuje ono jako torbiel Bakera. Schorzenie to występuje też pod nazwą cystą Bakera oraz jako torbiel dołu podkolanowego. W badaniu wykonywanym przez ortopedę torbiel Bakera jest dość prosta do wykrycia – stanowi coś w rodzaju niewielkiego guza w okolicy podkolanowej. Nie jest jednak zmianą nowotworową, nie ulega ona zezłośliwieniu. Zwykle pojawia się między głową przyśrodkową mięśnia brzuchatego a mięśniem półbłoniastym.

Spis treści:

Czym jest torbiel Bakera – przyczyny powstawania

Torbiel Bakera to najczęściej efekt choroby wewnątrz kolana - przeciążenia, urazu mechanicznego, zwyrodnienia, stanu zapalnego; który prowadzi do większej produkcji płynu stawowego. W miejscu zmniejszonego oporu, jakim jest tylna torebka stawu, znajduje on ujście i tworzy się torbiel. Stąd często pojawiają się określenia: torbiel pod kolanem, torbiel w kolanie czy torbiel pod kolanem z tyłu.

Jakie są objawy torbieli Bakera?

W przypadku występowania bólu pod kolanem warto zgłosić się do poradni ortopedycznej – specjalista w badaniu palpacyjnym od razu powinien zlokalizować guz, który przeważnie jest związany z inną patologią wewnątrz stawu. Bardzo często sama torbiel Bakera nie powoduje jednak bolesności, nie utrudnia też codziennego funkcjonowania. Jeśli nie czujemy u siebie takich objawów, a sami odnajdziemy takie uwypuklenie w tylno-przyśrodkowej części stawu kolanowego, również warto zgłosić się po poradę do ortopedy.

Zwlekanie z tym powoduje bowiem, że torbiel dołu podkolanowego może zacząć się powiększać, a ból się w końcu pojawi i zacznie nasilać, szczególnie ból kolana przy zginaniu. Może się wówczas uwypuklać podczas chodzenia, prostowania i zginania kolana. W skrajnych przypadkach torbiel pod kolanem może pęknąć – efektem jest piekący ból w okolicach łydki. Dochodzi wtedy do zaburzeń czucia oraz drętwienia łydki.

Torbiel Bakera – diagnostyka

Jak już wspominaliśmy, rozpoznanie torbieli Bakera następuje po badaniu palpacyjnym podczas wizyty w poradni ortopedycznej. Lekarz jest w stanie namierzyć guzek, a w celu potwierdzenia swojej diagnozy – zaleca wykonanie badania USG stawu kolanowego. Potwierdza ono zwykle pojawienie się torbieli. Aby jednak znaleźć przyczynę jej powstania należy wykonać rezonans magnetyczny stawu kolanowego i szukać uszkodzenia łąkotek, chrząstki lub więzadeł. Torbiel pod kolanem z tyłu jest najczęściej objawem patologii w stawie kolanowym, a nie chorobą samą w sobie.

Jak wyleczyć torbiel Bakera?

W przypadku braku patologii w rezonansie magnetycznym i braku dolegliwości ze strony torbieli, można odstąpić od leczenia operacyjnego, wówczas stosuje się leczenie zachowawcze. Jeśli torbiel w kolanie jest mała, nie powoduje wielkich bolesności, wzmocnienie mięśniowe kolana powinno być wystarczającą opcją terapeutyczną. Ortopeda zaleca zwykle pracę pod opieką fizjoterapeuty – wspólnie ustalają, jakie ćwiczenia pacjent powinien wykonywać. Okresowe odciążanie kolana w przypadku zaostrzeń, schładzanie stawu, leki przeciwzapalne powinny być pomocne w zaostrzeniu dolegliwości. Jakie leki na torbiel Bakera, czy można stosować maści bądź też środki przeciwbólowe? Zadecyduje o tym właśnie ortopeda.

Nakłuwanie, nacinanie torbieli, upuszczanie z niej dużej ilości płynu, są zabiegami przynoszącymi bardzo krótkotrwałą ulgę i nieskutecznymi w dłuższej perspektywie.

Torbiel Bakera – leczenie operacyjne

Leczenie operacyjne musi być nastawione przede wszystkim na wyleczenie patologii stawu powodującej torbiel Bakera, czy to uszkodzeniu chrząstki, łąkotki lub więzadła. Najczęściej wymagana jest artroskopia stawu kolanowego. Podczas tego zabiegu należy także torbiel pod kolanem usunąć, czy to metodą otwartą czy artroskopową. Obecnie w ogromnej większości przypadków nie ma konieczności cięcia skórnego z tyłu kolana i otwartego usuwania torbieli, można to zrobić z tych samych dojść operacyjnych co do artroskopii, bez konieczności dodatkowego cięcia skórnego. Tylko wyleczenie patologii stawu powodującej, że powstaje torbiel w kolanie i jej wycięcie daje szansę na całkowite wyleczenie.

Torbiel Bakera – rehabilitacja

Po operacyjnym leczeniu schorzenia Pacjent zwykle opuszcza szpital już następnego dnia. Zanim to nastąpi, powinien otrzymać od lekarza podstawowe zaleczenia dotyczące higieny miejsca operowanego (torbiel w kolanie przestanie już przeszkadzać), stosowania środków przeciwbólowych czy wykonywania ćwiczeń. Jakie leki na torbiel Bakera stosować na tym etapie? Przekaże to ortopeda, ustalając jednocześnie termin wizyty pooperacyjnej.

Wskazana bywa konsultacja z fizjoterapeutą i proces powrotu do pełnej sprawności pod jego opieką. Okres ograniczonej funkcji kończyny dolnej może trwać zwykle kilka tygodni. W przeciwdziałaniu powstawania torbieli Bakera istotna jest profilaktyka przeciążeń stawu kolanowego, a także dbałość o prawidłową wagę ciała. Dodatkowo wskazane jest prawidłowe leczenie chorób stawu kolanowego, m.in. choroby zwyrodnieniowej stawu, chorób reumatycznych czy dny moczanowej.

Powiązane artykuły:

Bibliografia: