Zespół niespokojnych nóg (RLS)

Dziś Zespół niespokojnych nóg, czyli RLS (ang. Restless Legs Syndrome) jest już bardziej znany i lepiej przez lekarzy rozpoznawalny. Przypadłość ta dotyka około 5 procent populacji. Częstość występowania choroby rośnie wraz z wiekiem, a wśród osób powyżej 60. roku życia problem ten może dotyczyć już co dziesiątej osoby.

Zespół niespokojnych nóg – objawy kliniczne

Zespół niespokojnych nóg jest schorzeniem neurologicznym charakteryzującym się występowaniem nieprzyjemnych wrażeń czuciowych w kończynach dolnych, szczególnie podczas siedzenia i leżenia. To przykre uczucie pojawiające się głęboko w mięśniach powoduje nieodpartą potrzebę poruszania nogami lub energicznego chodzenia. Objawy nasilają się zazwyczaj wieczorem, zakłócają zasypianie, mogą też nawracać w nocy i powodować bezsenność. Zespół niespokojnych nóg wiąże się również z długimi podróżami. Dyskomfort wynikający z kilkugodzinnego przebywania w pozycji siedzącej w samochodzie lub samolocie, powoduje znaczne nasilenie objawów. Odczuwane parestezje zmuszają do gwałtownego poruszania nogami, jak również ich masowania. Prowadzi to jedynie do chwilowego złagodzenia dolegliwości, które wkrótce po zaprzestaniu aktywności nawracają z porównywalną siłą. Niekiedy objawy są tak mocne, że jedynym ratunkiem by doznać ulgi w cierpieniu, jest wstanie z fotela lub łóżka i chodzenie po pomieszczeniu.

Zespół niespokojnych nóg – kiedy występuje najczęściej?

• u osób w wieku średnim lub starszym,
• nieco częściej u kobiet niż mężczyzn,
• w ostatnich miesiącach ciąży,
• rodzinnie

RLS Zespół niespokojnych nóg – przyczyny

Przyczyny występowania zespołu niespokojnych nóg nie są jednoznaczne i do końca wyjaśnione. Źródła podają, że mogą one mieć charakter pierwotny – dziedziczny, albo charakter wtórny, czyli są konsekwencją innych zaburzeń neurologicznych. Szacuje się, że pojawienie się zespołu RLS jest o 50 procent wyższe u osób, których ktoś z krewnych pierwszego stopnia także zmagał się z tym schorzeniem. Rodzinne występowanie zespołu niespokojnych nóg ujawnia się najczęściej około 35. roku życia. Występowanie objawów w późniejszym okresie może sugerować, że towarzyszy on innym zaburzeniom, czyli jest wtórny do pierwotnych chorób i nieprawidłowości funkcjonowania organizmu.

Najczęstsze przyczyny wtórnych postaci zespołu niespokojnych nóg to: niedobór żelaza, a także magnezu lub witaminy B12 oraz: reumatoidalne zapalenie stawów, polineuropatie (zespół uszkodzenia nerwów obwodowych), niewydolność nerek czy przyjmowanie niektórych leków mogących zaostrzać objawy. Czynnikami nasilającymi RLS z pewnością są: nadużywanie alkoholu, nikotyny i kofeiny, a także przewlekły stres. Zespół niespokojnych nóg spotyka się również w przebiegu ciąży, zwłaszcza w trzecim trymestrze, a ustępuje samoistnie kilka tygodni po porodzie.

Syndrom zespołu niespokojnych nóg powinien być jednak rozróżniany z nocnymi kurczami mięśni pojawiającymi się wskutek przemęczenia i niedoboru elektrolitów. Kurcze leczy się lekami rozluźniającymi mięśnie, a to nie daje spodziewanej poprawy w przypadku zespołu niespokojnych nóg.

Zespół niespokojnych nóg – diagnostyka

Mimo iż objawy zespołu niespokojnych nóg są bardzo specyficzne i trudno je pomylić z innymi chorobami, to syndrom RLS jest niezwykle rzadko diagnozowany. Wiele osób nie szuka pomocy u specjalisty bojąc się, że ich dolegliwości są zbyt trudne do opisania i że nie zostaną potraktowani poważnie. Jest to duży błąd, bo dolegliwość nie leczona latami może się rozwinąć, występować już nie tylko wieczorami, a również w ciągu dnia. Może doprowadzić do większej bezsenności, większego przemęczenia organizmu, a w konsekwencji do depresji. W przypadku zaobserwowania pierwszych objawów warto udać się do neurologa, który pomoże potwierdzić lub wykluczyć diagnozę, a przez to wdrożyć odpowiednie leczenie.

Nie istnieje żadne badanie laboratoryjne specyficzne dla zespołu niespokojnych nóg. Diagnoza stawiana jest na głównie na podstawie wywiadu medycznego, badania fizykalnego oraz badań laboratoryjnych wykluczających inne schorzenia mogące odpowiadać za podobne objawy.

RLS Zespół niespokojnych nóg – leczenie

Najważniejszą zasadą przy podejmowaniu leczenia – wyjaśnia neurolog dr Aneta Szymkiewicz-Rogowska z Rehasport w Gdańsku – jest właściwe rozpoznanie choroby i wykluczenie schorzeń, które mogą wywoływać objawy podobne do zespołu niespokojnych nóg (schorzenia kręgosłupa, cukrzyca, miażdżyca, choroby nerek, nowotwory, zaburzenia funkcji tarczycy). Możliwe do zastosowania są metody niefarmakologiczne, np.: masaże kończyn dolnych, kąpiele (ciepłe i zimne), unikanie nadmiernego wysiłku fizycznego w godzinach wieczornych, odpowiednie „przesunięcie” godzin odpoczynku nocnego, odstawienie używek (alkohol, nikotyna) oraz niektórych leków (np. przeciwhistaminowych).

Leczenie farmakologiczne opiera się na potwierdzonym mechanizmie zaburzeń w układzie dopaminergicznym ośrodkowego układu nerwowego. Stąd stosowane są preparaty L-Dopy lub jej agoniści (leki stosowane także w chorobie Parkinsona), leki uspakajające (benzodiazepiny), opioidy, leki stosowane w padaczce, miorelaksanty. Musimy jednak pamiętać, że wymienione leki muszą być zalecone i  kontrolowane przez lekarza, najlepiej neurologa.

Rehasport, to klinika ortopedyczna, której jakość opieki potwierdzona jest certyfikatem FIFA Medical Center of Exellence. Dzięki doświadczeniu specjalistów oraz wypracowaniu unikalnych metod leczenia, w fachowy sposób prowadzimy Pacjentów po urazach, wypadkach, chorobach zwyrodnieniowych, wadach postawy i wielu innych. Ścisła komunikacja lekarza, fizjoterapeuty i zespołów diagnostycznych pozwala na postawienie precyzyjnej diagnozy oraz kompleksową opiekę.

Sprawdź listę specjalistów w wybranej placówce:

Poznań        Szpital w Poznaniu        Gdańsk        Konin

Teraz jesteśmy także w Warszawie!

Ortopeda Warszawa        Fizjoterapia Warszawa        Rehabilitacja Warszawa